Weto ludowe (obywatelskie) - narzędzie Suwerena w demokracji bezpośredniej

Weto ludowe to rzadkie, lecz niezwykle praktyczne narzędzie demokracji bezpośredniej. O ile referendum służy zablokowaniu przez obywateli dopiero wprowadzanych zmian w prawie, o tyle weto służy do uchylenia prawa już od pewnego czasu obowiązującego. Z tego powodu, dla wzmocnienia stałości porządku prawnego w Polsce, weto musi być obostrzone wysokim progiem wymaganej liczby podpisów.

Dziś instytucja weta ludowego nie istnieje w polskim ustroju. A szkoda, bo właśnie weto umożliwia maksymalną kontrolę rządu i Sejmu bez ingerowania w ich pracę, aż do zakończenia procesu legislacyjnego. Sprawia, że rząd musi liczyć się z opinią społeczeństwa przy projektowaniu zmian w prawie. Dzięki instytucji weta, przy dużej swobodzie pracy parlamentu, społeczeństwo ma gwarancje, że nie zostanie pozbawione przymusem swoich praw i swobód obywatelskich. To tylko garść podstawowych powodów, dla których weto ludowe musi znaleźć się w polskim porządku prawnym. Dlatego partia Demokracja Bezpośrednia wprowadzi weto ludowe na następujących zasadach: 1. Wniosek o weto ludowe w stosunku do ustawy lub przepisu, podpisany przez 500 tys. obywateli i złożony na ręce Marszałka Sejmu w ciągu 6 miesięcy od daty uchwalenia tych przepisów, staje się wnioskiem wiążącym. Sejm zobligowany będzie do przeprowadzenia ogólnokrajowego referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. 2. Wniosek nie może dotyczyć ustawy budżetowej, ustaw kryzysowych oraz ustaw podatkowych wprowadzonych na czas określony, nie dłuższy niż 3 lata. Pozostałe ustawy mogą być przedmiotem weta obywateli. 3. Obowiązuje zasada jedności materii - wniosek może dotyczyć tylko jednej ustawy lub jednego przepisu. W związku z tym pytanie zawsze formułowane jest: "Czy jesteś za tym by akt normatywny X utracił swą moc prawną?" lub "Czy jesteś za tym by przepis Z aktu normatywnego X utracił swą moc prawną?". Dopuszczalne jest dodanie ponadto "i został zastąpiony poprzednim aktem normatywnym X?". 4. Jeśli większość obywateli opowie się za uchyleniem ustawy lub przepisu, tracą one moc obowiązującą od dnia referendum. Stosuje się powszechne zasady dotyczące następstw czasowych aktów prawnych. 5. Analogiczne weto ludowe zostanie wprowadzone w prawie samorządowym. W przypadku weta ludowego od aktu prawa miejscowego wniosek będzie mogło wnieść 10% mieszkańców wspólnoty samorządowej posiadających czynne prawo wyborcze.