Powrót do mandatu imperatywnego wydaje się być koniecznością , aby demokracja bezpośrednia mogła swobodnie funkcjonować a przez to aby społeczeństwo mogło kontrolować pracę swoich reprezentantów. Mandat imperatywny cechuje się tym, że: 
1. Przedstawiciel jest reprezentantem swojego okręgu wyborczego. 
2. Przedstawiciel jest zobowiązany do uwzględnienia opinii własnego elektoratu. 
3. Może być odwoływany przed upływem kadencji w określonych przypadkach na wniosek określonej liczby wyborców z jego okręgu wyborczego poprzez referendum. 

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w art. 45 ust. 1 stanowi: „ Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Poza tym . Poza tym Europejska Konwencja Praw Człowieka w art. 6 stanowi, iż Każdy ma prawo do sprawiedliwego i publicznego rozpatrzenia jego sprawy w rozsądnym terminie przez niezawisły i bezstronny sąd [...] Postępowanie przed sądem jest jawne [...]. 

Instytucja ławników to emanacja demokracji bezpośredniej w sprawowaniu trzeciej władzy. Jest koniecznym mechanizmem kontroli społecznej sądownictwa, która zapobiega wydawaniu przez sądy absurdalnych wyroków. Tzw. społeczny sędzia ma wielowiekową tradycję.

Przedstawiciele miejscowych społeczności znajdowali się przy sądach królewskich, zaś w starożytności trybuni ludowi reprezentowali interesy uboższych grup społecznych przed pretorami. We współczesnym wymiarze sprawiedliwości, gdy przy prowadzeniu procesu potrzeba różnorodnych kwalifikacji, rola ławników jest nieoceniona. W sprawie gospodarczej, ławnik-ekonomista lub księgowy jest dla sędziego niezastąpionym partnerem do współpracy.

Bardzo ciekawy jest projekt ordynacji wyborczej, stworzony niegdyś  przez Komisję Legislacyjną Ruchu JOW ROZDZIAŁ 17 Odwołanie i powtórny wybór posła w okręgu wyborczym Art. 138 1. Grupa co najmniej 10 wyborców okręgu może zorganizować Komitet Odwołania Posła, wybrać Pełnomocnika Komitetu i skierować do Państwowej Komisji Wyborczej prośbę o wydanie zezwolenia na podjęcie zbiórki podpisów pod wnioskiem o odwołanie posła okręgu, wraz z motywacją wniosku.